Sinéad O’Connor, de krachtige Ierse singer-songwriter die helaas op 56-jarige leeftijd overleed, liet een opmerkelijke erfenis na. Ze is misschien wel het meest bekend om haar iconische vertolking van Prince’s “Nothing Compares 2 U”.
Sinéad O'Connor in de videoclip van Nothing Compares 2 U
Door Rob Harvilla
Dit artikel verkent het verhaal achter Sinéad O’Connors interpretatie van “Nothing Compares 2 U”, oorspronkelijk geschreven door Prince. Het duikt in hoe ze het nummer transformeerde tot een bepalend stuk van haar carrière en een klassieker uit de jaren 90. Deze analyse is gebaseerd op inzichten uit de podcast 60 Songs That Explain the ’90s*.
Het verhaal van “Nothing Compares 2 U” is een fascinerende studie naar artistieke interpretatie. Prince, een productieve songwriter, schonk vele nummers aan andere artiesten. Sommige van deze nummers, zoals “Manic Monday” voor The Bangles of “I Feel for You” voor Chaka Khan, werden hits. Cyndi Laupers versie van “When U Were Mine” wordt door sommigen zelfs beter bevonden dan Prince’s origineel. Sinéad O’Connors interpretatie van “Nothing Compares 2 U” overstijgt echter een simpele cover. Het was een transformatie.
Uitgebracht op haar album I Do Not Want What I Haven’t Got uit 1990, was Sinéads versie niet zomaar een vertolking; het was een complete heruitvinding. Ze zong niet alleen Prince’s tekst; ze bewoonde ze, vulde ze met een rauwe emotionaliteit en kwetsbaarheid die diep resoneerde bij het publiek wereldwijd. Het was alsof ze het nummer claimde als haar eigen, niet door wettelijk eigendom, maar door pure artistieke wil. Deze gedurfde daad van het claimen van een Prince-nummer is te vergelijken met een gewaagde artistieke overval, uitgevoerd met zowel genialiteit als moed.
Maar wie was deze artiest die het aandurfde Prince uit te dagen en zijn nummer tot haar hymne te maken? Sinéad O’Connors levensverhaal is cruciaal om de diepte en authenticiteit te begrijpen die ze in “Nothing Compares 2 U” bracht. In haar memoires uit 2021, Rememberings, geeft ze een openhartig verslag van haar uitdagende jeugd. Geboren in Dublin in 1966, doorstond ze een moeilijke jeugd getekend door de scheiding van haar ouders en, volgens haar eigen zeggen, misbruik door haar moeder. Ze vertelde over fysieke en emotionele pijn, waaronder gedwongen worden om “Ik ben niets” te herhalen tijdens straffen. De dood van haar moeder bij een auto-ongeluk toen Sinéad 18 was, viel samen met het begin van haar muziekcarrière. Deze achtergrond, hoewel kort geschetst, is essentieel om de fragiliteit en felle veerkracht te begrijpen die Sinéads stem en artistieke persona kenmerkten.
Ontdek meer 90s muziek: Songs That Explain the ’90s, het boek
Voor diegenen die gefascineerd zijn door de muziek van de jaren 90, biedt Songs That Explain the ’90s een diepere duik in de iconische nummers en artiesten van het tijdperk. Bestel hier je exemplaar.
Het typische verhaal van popsterrendom omvat vaak een periode van opkomst, genieten van roem en uiteindelijk neergang. Voor Sinéad werd het doorslaande succes van “Nothing Compares 2 U” echter niet met typische feestelijke vreugde begroet. In haar memoires beschrijft ze hoe ze op de hoogte werd gebracht van het nummer en album dat nummer één bereikte in Amerika terwijl ze op het toilet zat – een grimmige, niet-glamoureuze setting voor zulk monumentaal nieuws. Haar reactie was geen euforie, maar tranen. “Wie het me ook vertelde, werd boos op me omdat ik het nieuws niet blij ontving. In plaats daarvan huilde ik als een kind aan de poorten van de hel,” schreef ze, onthullend een complexe en misschien wel problematische relatie met roem zelf.
Haar debuutalbum, The Lion and the Cobra (1987), hintte naar de bijbelse thema’s en de opstandige geest die kenmerkend zouden worden voor haar werk. De albumtitel, ontleend aan Psalm 91, suggereerde bescherming en kracht:
Als je zegt: “De Heer is mijn toevlucht”En je maakt de Allerhoogste tot je woningZal geen kwaad je overkomenGeen ramp zal je tent naderen
De platenmaatschappij verzette zich aanvankelijk tegen de albumhoes, omdat ze Sinéads geschoren hoofd en zingende pose met open mond te agressief vonden. Ze gaven de voorkeur aan een zachter imago, maar Sinéad hield voet bij stuk. Ze schreeuwde niet; ze zong met rauwe passie. De eerste single van het album, “Mandinka”, geïnspireerd door de tv-serie Roots, toonde haar vroege betrokkenheid bij thema’s als onderdrukking en identiteit. Ze trok parallellen tussen slavernij en de theocratie die ze in Ierland waarnam, evenals de onderdrukking in haar eigen huis – een vergelijking die, hoewel mogelijk controversieel, haar bereidheid benadrukte om haar waarheid te spreken.
I Do Not Want What I Haven’t Got, uitgebracht in 1990, verkende verder persoonlijke en diepgaande thema’s. De albumtitel, afgeleid van een droomgesprek met haar overleden moeder, spreekt boekdelen over acceptatie en misschien een gebrek aan vergeving. Het openingsnummer van het album, “Feels So Different”, reflecteert ook op haar relatie met haar moeder, en laat de diepe emotionele stromingen zien die door haar werk lopen.
Vergeving, en de complexiteit ervan, lijkt een centraal thema te zijn in Sinéads kunstenaarschap. Ze worstelde met het gewicht van vergeving, suggererend dat het een zwaardere last zou kunnen zijn dan vasthouden aan wrok. “I Am Stretched on Your Grave”, een ander nummer van het album, en “Three Babies”, dat handelt over haar miskramen en latere moederschap, onthullen verder de intens persoonlijke aard van haar songwriting. Zelfs “The Emperor’s New Clothes”, misschien wel haar meest commercieel toegankelijke nummer, heeft een opstandige rand.
“Black Boys on Mopeds” behandelde direct sociale onrechtvaardigheid, verwijzend naar de dood van twee zwarte tieners in Londen tijdens een politieachtervolging. Het refrein van het nummer, “Engeland is niet het mythische land van Madame George en rozen / Het is het thuis van politie die zwarte jongens op brommers doodt,” is een grimmige aanklacht tegen maatschappelijke realiteiten, waarmee het compromisloze sociale commentaar van het album wordt aangetoond.
Dan is er “Nothing Compares 2 U”, het zesde nummer. Oorspronkelijk geschreven door Prince en uitgebracht in 1985 door zijn zijproject, The Family, met zang van Paul Peterson (St. Paul), bleef de originele versie relatief onbekend buiten Prince’s toegewijde fanbase. Prince zelf, in zijn memoires The Beautiful Ones (postuum gepubliceerd in 2019 en co-geschreven met Dan Piepenbring), verbond het nummer met de scheiding van zijn ouders, een diep traumatische ervaring in zijn jeugd. Hij beschreef zijn vermogen om liedjes over liefdesverdriet te schrijven als voortkomend uit deze “kennis” van diepgaande hartzeer.
Sinéad O’Connor bracht echter haar eigen “kennis” in het nummer en transformeerde het tot een universeel lied van verlies en verlangen. Voor haar werd het een lied gericht aan haar moeder. De videoclip voor “Nothing Compares 2 U”, uitgebracht in 1990, versterkte de emotionele impact van het nummer. Grotendeels bestaand uit een close-up van Sinéad die zingt, met tranen in haar ogen, was de video revolutionair in zijn eenvoud en emotionele eerlijkheid. Tegen een grimmige zwarte achtergrond werd haar geschoren hoofd iconisch, een visuele verklaring van verzet en kwetsbaarheid. Ze had haar hoofd geschoren als reactie op de druk van de platenmaatschappij om zich te conformeren aan een meer conventioneel vrouwelijk imago, een eis die ze zag als een poging om haar te seksualiseren.
De rauwe emotie in de video, met name de close-up van Sinéad als ze op het punt staat te huilen, resoneerde krachtig. In een tijdperk van vaak overgeproduceerde en visueel rommelige muziekvideo’s op MTV, waren de soberheid en emotionele ernst van “Nothing Compares 2 U” opvallend anders. Het was een moment van oprechte kwetsbaarheid in een medialandschap dat vaak verzadigd was met kunstmatigheid. De tekst zelf, gebracht met Sinéads ongeëvenaarde oprechtheid, kwam nog harder aan:
Hij zei: “Meisje, je kunt maar beter proberen plezier te hebben, wat je ook doet”Maar hij is een dwaas
Deze regel, doordrenkt met Sinéads karakteristieke verzet, werd een hymne van zelfbeschikking. In 1991 erkenden lezers van Rolling Stone haar transformerende impact door haar Artiest van het Jaar, I Do Not Want What I Haven’t Got Album van het Jaar en “Nothing Compares 2 U” Nummer van het Jaar te noemen. Ze werd zowel gevierd als controversieel, een polariserende figuur die weigerde haar artistieke visie in gevaar te brengen.
Ondanks het succes van het nummer raakte Sinéads relatie met Prince gespannen. In interviews vertelde ze over een verontrustende ontmoeting met hem, die ze beschreef als fysiek bedreigend. Deze ervaring bedierf haar relatie met “Nothing Compares 2 U” een tijdje. Zoals ze in een interview uit 1991 verklaarde: “Het heeft het nummer volledig voor mij bedorven… Op dit moment hou ik echt niet van het idee om het nummer te zingen. Ik moet het punt bereiken waarop ik de schrijver van het nummer kan scheiden – wat ik denk ik altijd al deed. Maar ik ben gewoon heel boos op hem.”
In haar memoires beschreef ze een specifieke en verontrustende ontmoeting met Prince in zijn huis in Los Angeles. Ze werd opgeroepen naar zijn woning en beschreef een bizarre en ongemakkelijke avond met een soepaanbieding, een kussenengevecht dat agressief werd en een nachtelijke achtervolging. Dit hoofdstuk schetst een verontrustend beeld van Prince’s gedrag en liet Sinéad diep geschokt achter.
Het is belangrijk om de complexiteit te erkennen van het scheiden van de kunst van de kunstenaar, vooral in het licht van deze persoonlijke verslagen. Prince’s eigen studioversie van “Nothing Compares 2 U”, opgenomen in 1984 en postuum uitgebracht in 2018, biedt een ander perspectief op het nummer. Hoewel mooi, mist het de rauwe, viscerale pijn en persoonlijke resonantie die Sinéad in haar vertolking bracht.
Sinéad O’Connor bezat een uniek vermogen om diep te zien en te voelen. In haar memoires beschreef ze een fenomeen waarbij ze zich de interieurs van de huizen van mensen kon visualiseren bij het ontmoeten van hen, waarbij ze hun privéruimtes en verborgen emoties aanvoelde. Haar versie van “Nothing Compares 2 U” voelt precies zo – een intieme glimp in Prince’s emotionele “kamer”, geïnterpreteerd en verlicht door haar eigen unieke lens. Ze begreep iets diepgaands in het nummer, iets dat Prince zelf misschien niet volledig had beseft. Ze haalde er een diepere betekenis uit, met name uit het simpele woord “proberen” in de tekst:
Ik weet dat leven met jou schat soms moeilijk wasMaar ik ben bereid het nog een keer te proberen
Deze bereidheid om “te proberen” resoneerde met haar eigen levenservaringen en voegde lagen van betekenis toe aan het nummer. Sinéad O’Connors nalatenschap reikt verder dan muziek. Haar beruchte Saturday Night Live-optreden in 1992, waar ze een foto van paus Johannes Paulus II verscheurde om te protesteren tegen kindermisbruik in de katholieke kerk, blijft een bepalend moment van de tegencultuur van de jaren 90. Deze daad, diep persoonlijk en politiek geladen (met behulp van een foto van de paus van de slaapkamermuur van haar overleden moeder), was een krachtig statement tegen institutioneel onrecht. Ondanks de onmiddellijke terugslag onderstreepte het haar niet-aflatende toewijding aan haar overtuigingen. Zoals ze in haar boek schreef, deed de controverse “me veel minder pijn dan verkrachtingen die Ierse kinderen pijn doen.”
Sinéad O’Connors versie van “Nothing Compares 2 U” is meer dan zomaar een cover; het is een bewijs van de kracht van artistieke interpretatie en de diepgaande impact van persoonlijke ervaring op kunst. Terwijl Prince het nummer schreef, maakte Sinéad O’Connor er een blijvende klassieker van, voor altijd verbonden met haar naam en haar onvergetelijke stem.
Luister naar de volledige analyse in de aflevering van 60 Songs That Explain the ’90s [hier](https://open.spotify.com/episode/10JHYJ26ZKML2gp43MiuOM?si=a10623f721f24132). Ontdek meer inzichten in 90s muziek door [hier te abonneren](https://open.spotify.com/show/0njxeKJKFtoJhCRF1ShmL4?si=4f8f5ecb9d7a4389). Pre-order Rob Harvilla’s boek, Songs That Explain the ’90s, op de [Hachette Book Group website](https://www.hachettebookgroup.com/titles/rob-harvilla/songs-that-explain-the-90s/9781538759462/?lens=twelve).
Door Rob Harvilla
Rob Harvilla is senior staff writer bij The Ringer en de host/auteur van ’60 Songs That Explain the ’90s’, nu ’60 Songs That Explain the ’90s: The 2000s’. Hij woont in Columbus, Ohio.
